Prawo pracy a osoby z niepełnosprawnością

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami regulowane jest przez akty prawne takie jak:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 2 poz. 94 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127 poz. 721 z późń. zm.).
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).
• Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 maja 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zwolnień od pracy osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym (Dz. U. z 2003 r. nr 100 poz. 927)

Szczególne obowiązki pracodawcy

Szczególne obowiązki i uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami określa Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, dokładniej jej Art. 21. Określa on m.in. zasady dokonywania wpłaty na Fundusz Pracy i zasady stosowania wskaźników zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami.

Orzeczenie o niepełnosprawności a zatrudnienie pracownika

Orzeczenie o niepełnosprawności to dokument określający stopień niepełnosprawności, a co za tym idzie wyznaczający uprawnienia, które z jego tytułu przyznawane są osobie z niepełnosprawnością, która jest w pełni uprawniona do podejmowania pracy.

W polskim prawie (zgodnie z Ust. Z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776) wyróżnione są trzy stopnie niepełnosprawności:

• Stopień znaczny– osoba z niepełnosprawnością, która nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji i pozostaje całkowicie zależna od opieki innych powyżej 12 miesięcy. Stopień naruszenia sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie, bez pomocy innych osób, podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się, komunikację i komunikowanie się.
• Stopień umiarkowany – osoba o naruszonej sprawności organizmu zdolna do wykonywania pracy na stanowisku pracy przystosowanym odpowiednio do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności. Wymagająca częściowej lub okresowej pomocy innej osoby w związku z pewnymi ograniczeniami, jakie wynikły wskutek choroby przewlekłej lub innego rodzaju niepełnosprawności.
• Stopień lekki– osoba z niepełnosprawnością ma problemy w codziennych czynnościach i potrzebuje specjalistycznych urządzeń do kompensaty własnych ograniczeń. Praca z orzeczeniem niepełnosprawności w stopniu lekkim może być wykonywana bez specjalnych narzędzi dostosowawczych.

Osoba z orzeczeniem o niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia pracownika przez przedsiębiorcę niezapewniającego warunków pracy chronionej. Musi on jednak przystosować stanowiska pracy do potrzeb osoby z niepełnosprawnością lub zatrudnić ją w formie telepracy.

Co ważne, aby podjąć pracę, osoba z niepełnosprawnością musi posiadać zgodę na wykonywanie pracy, wydaną przez lekarza medycyny pracy, a praca na danym stanowisku musi być zgodna ze wskazaniami zawartymi w orzeczeniu lekarza orzecznika.