Rok 2024 to dynamiczny czas dla branży biotechnologicznej, charakteryzujący się szeregiem innowacji i wyzwań. Od terapii genowych po sztuczną inteligencję, biotechnologia pozostaje jednym z najbardziej obiecujących sektorów nowoczesnej gospodarki. W najbliższych latach spodziewane są przełomowe zmiany, które mogą zrewolucjonizować zarówno medycynę, jak i produkcję żywności, stawiając przed branżą nowe możliwości i dylematy etyczne. Jakie kierunki rozwoju najmocniej zaznaczą się w tym roku i jak polskie firmy biotechnologiczne radzą sobie na tle globalnej konkurencji? Rozmawiamy o tym z Anetą Kawą Dyrektor Działu ds. Jakości i Projektów Badawczych WPT.

 Jak ma się branża biotechnologiczna w 2024 roku?

Aneta Kawa: Początek 2024 roku pokazał, że sytuacja w branży biotechnologicznej jest dynamiczna i pełna potencjału. Przewiduje się, że postęp w dziedzinie biotechnologii będzie kontynuowany, a wiele innowacyjnych rozwiązań zostanie wprowadzonych na rynek. Możemy spodziewać się dalszego rozwoju terapii genowych, leków biologicznych oraz biotechnologicznych metod produkcji żywności. Wiele czynników może wpływać na losy danej branży, niemniej jednak biotechnologia – obok sektora IT – jest typowana na najbardziej perspektywiczny biznesowo obszar nowoczesnej gospodarki, opartej na wiedzy i danych.

Jakie trendy i wyzwania wyznaczają i będą w najbliższym czasie wyznaczać rytm jej działania?

Obecnie obserwujemy przemianę cyfrową w branży biotechnologicznej, która korzysta z potencjału nowych technologii takich jak sztuczna inteligencja (AI). Moim zdaniem, już dziś prawie każda firma biotechnologiczna wykorzystuje sztuczną inteligencję w taki czy inny sposób. Najpowszechniejszym dziś sposobem wykorzystania AI jest usprawnienie operacji poprzez automatyzację powtarzalnych i czasochłonnych zadań tj. identyfikacja biomarkerów w inżynierii genetycznej oraz badania nad lekami. Sztuczną inteligencję wykorzystuje się także do analizowania dużych zbiorów danych w celu rozpoznawania wzorców, które profesjonaliści – eksperci mogli przeoczyć. Stanowi to kluczowy krok w odkrywaniu nowych leków i ulepszaniu istniejących metod leczenia.

Kolejnym ciekawym trendem są terapie genowe, które mają potencjał zrewolucjonizować leczenie wielu chorób genetycznych. Także rozwój technologii CRISPR-Cas9 -narzędzia do edycji genów, które ma ogromny potencjał w dziedzinie biotechnologii. Jednakże, wiąże się z tym również wiele wyzwań, np. etycznych, ale także takich związanych z  bezpieczeństwem i możliwością manipulacji genetycznych.

Biotechnologia ma szansę także odegrać istotną rolę w zrównoważonej produkcji żywności, np. w pracach nad rozwojem roślin modyfikowanych genetycznie, które będą bardziej odporne na szkodniki i warunki atmosferyczne.

W tym roku zdecydowanie wzrośnie znaczenie tzw. Generatywnej Sztucznej Inteligencji (GenAI). Będzie to pomoc przede wszystkim dla  młodszych pracowników, którym GenAI pozwoli uzyskiwać odpowiedzi na pytania, które  w normalnych warunkach wymagałyby wieloletniego doświadczenia i pracy. Tak jak już wspomniałam, w dziedzinie biotechnologii dostępna jest obecnie ogromna ilość danych, dzięki np.: rozwojowi technologii omicznych oraz integracji czujników i urządzeń IoT. Ta obfitość danych umożliwia start-upom biotechnologicznym wprowadzanie innowacji poprzez wykorzystanie dużych zbiorów danych i rozwiązań analitycznych. Umożliwia firmom biofarmaceutycznym skuteczniejszą rekrutację pacjentów do badań klinicznych. Startupy i firmy wdrażają rozwiązania bioinformatyczne, aby opracowywać lepsze pasze, ulepszać odmiany roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich oraz badać nieodkryte mikroorganizmy.

Czy jest jeszcze coś na co warto zwracać uwagę?

 Mówiąc również o trendach w najbliższych latach, pokusiłabym się o wysuniecie pewnych tez. Medycyna spersonalizowana i biologia syntetyczna będzie siłą napędową rozwoju branży. Być może nowoczesne firmy biotechnologiczne będą tworzyć leki dla konkretnej osoby w oparciu o sekwencjonowanie genomu, wykorzystując analizę za pomocą sztucznej inteligencji i innych zaawansowanych technik. Inżynieria tkankowa, dająca duże nadzieje osobom oczekującym na przeszczep narządów, będzie natomiast inżynierią przyszłości wykorzystującą laboratoria, w których materiał biologiczny można wytworzyć przy użyciu np.: mikropłynów i biodruku. Nastąpi również vaccine development – pandemia zmusiła lekarzy i firmy do ponownej oceny swoich procesów i zastanowienia się czy istnieje lepszy sposób produkcji szczepionek. Wszystkie dotychczasowe szczepionki dostępne na rynku zostały stworzone przy użyciu tych samych koncepcji i technologii. Nadszedł jednak czas, aby naukowcy odkryli czy atenuowane wirusy to jedyny sposób na stworzenie szybkich i skutecznych szczepionek. Wnioski wyciągnięte podczas pandemii wymuszają erę zmian w przemyśle biotechnologicznym w celu stworzenia lepszych środków zapobiegawczych w obliczu przyszłych chorób.

Biotechnologia to zróżnicowana, konkurencyjna branża. Co wyróżnia polskie firmy biotechnologiczne?

Polskie firmy biotechnologiczne są znane z podejścia innowacyjnego do rozwiązywania problemów w dziedzinie biotechnologii. Wiele z tych firm angażuje się w badania i rozwój, dążąc do opracowania nowych terapii, leków i technologii. Polska ma bogate dziedzictwo naukowe i wiele renomowanych uniwersytetów i instytutów badawczych. Dzięki temu polskie firmy biotechnologiczne korzystają z tej wiedzy i współpracują z naukowcami, aby prowadzić zaawansowane badania i rozwijać innowacyjne produkty.

Coraz częściej nawiązują też współprace z zagranicznymi partnerami, co pozwala na wymianę wiedzy, technologii i zasobów. To przyczynia się do rozwoju polskiej branży biotechnologicznej i umożliwia ekspansję na międzynarodowe rynki.

Patrząc na liczby, z danych GUS wynika, że w Polsce działalność biotechnologiczną prowadzi ponad 180 przedsiębiorstw, które zatrudniają łącznie ponad 4 tys. osób. Blisko 240 podmiotów zajmuje się ponadto działalnością badawczo-rozwojową w dziedzinie biotechnologii i angażuje w swoje działania ponad 8 tys. osób. W branży biotechnologicznej pracuje w sumie przeszło 12 tys. osób, a na jej zapleczu badawczym działa ponad 100 jednostek naukowych. Prawie 1,5 mld zł zasila co roku branżowe prace skupione na badaniach i rozwoju.

Dzięki dobrze wykształconej kadrze i zapleczu naukowemu, branża ma szansę wypracować mocną pozycję na globalnym rynku. Wsparciem są też programy publiczne, umożliwiające korzystanie z dotacji finansowych. Firmy biotechnologiczne w Polsce działają m.in. na rynku diagnostyki laboratoryjnej, leków stosowanych w obszarze chorób nowotworowych i autoimmunologicznych, testów diagnostycznych, wyrobów medycznych o zastosowaniu terapeutycznym czy też preparatów weterynaryjnych.

Jak zacząć biznes w branży biotechnologicznej?

Rozpoczęcie biznesu w branży biotechnologicznej wymaga starannego planowania i przygotowania. W pierwszej kolejności należy zidentyfikować obszar, w którym mamy największe doświadczenie lub wiedzę, który nas najbardziej interesuje. Branża biotechnologiczna jest szeroka i obejmuje wiele dziedzin takich jak medycyna, rolnictwo, ochrona środowiska czy produkcja żywności. Następnie ważne jest przeprowadzenie badania rynkowego: przed rozpoczęciem biznesu istotne jest, aby dokładnie przeanalizować rynek i zidentyfikować potencjalne nisze i możliwości. Kluczowa jest weryfikacja trendów i zapotrzebowania na produkty lub usługi w wybranym obszarze biotechnologii. Kolejnym etapem jest opracowanie  biznesplanu, który jest niezbędny do zdefiniowania celów, strategii, finansów i działań marketingowych przyszłego przedsięwzięcia.

Rozpoczęcie biznesu w branży biotechnologicznej może wymagać znacznych nakładów finansowych. Należy zidentyfikować źródła finansowania np.: inwestorzy, dotacje, fundusze venture capital lub kredyty bankowe. Następnie należy przygotować solidną prezentację biznesową, która przekona potencjalnych interesariuszy. Kolejny  krok to zgromadzenie rzetelnego zespołu ekspertów: w branży biotechnologicznej ważne jest posiadanie odpowiedniego zespołu, który posiada wiedzę i doświadczenie w danej dziedzinie. Dalej należy zarejestrować firmę i uzyskać niezbędne zezwolenia. Należy też sprawdzić, czy firma spełnia wszystkie wymogi prawne i regulacyjne.

Istotne jest również aby być na bieżąco z najnowszymi osiągnięciami i technologiami w swojej dziedzinie.: branża biotechnologiczna jest dynamiczna i stale ewoluuje. Współpracując z innymi naukowcami i instytucjami badawczymi, Instytucjami Otoczenia Biznesu (IOB), dajemy sobie możliwość rozwijania produktów lub usług. Rozpoczęcie biznesu w branży biotechnologicznej może być skomplikowane i wymagać czasu i wysiłku.

Jaka jest rola IOB, takich jak Wrocławski Park Technologiczny (WPT), w rozwoju branży biotechnologicznej?

Instytucje otoczenia biznesu to podmioty, które wspierają przedsiębiorców z sektora małych i średnich przedsiębiorstw w zakładaniu, prowadzeniu i rozwijaniu działalności gospodarczej. WPT zajmuje się wspieraniem przedsiębiorczości poprzez oferowane produkty biznesowe takie jak wynajem infrastruktury biurowej, produkcyjnej i laboratoryjnej oraz świadczenie usług biznesowych w zakresie m.in. pozyskiwania dofinansowań, wdrażania innowacji czy inkubacji przedsiębiorstw. Firmy biotechnologiczne, które wybiorą na swoją siedzibę WPT, mogą korzystać z naszych 14 laboratoriów i prototypowni oraz  Zakładu Doświadczalnego, uzyskać wsparcie w realizacji projektów badawczo-rozwojowych, a także korzystać ze szkoleń z zakresu chemii, biotechnologii, biologii molekularnej oraz farmacji. Warto dodać, że wynajmując powierzchnię laboratoryjną lub produkcyjną nie musisz inwestować we własną infrastrukturę do rozwoju projektu B+R!  Dzięki pomocy de minimis udzielanej w WPT możesz korzystać z nich nawet 80% taniej!

Przyszłych przedsiębiorców zapraszamy również do zapoznania się z ofertą  WPT STARTUP HUB. Program ten wspiera rozwój innowacyjnych przedsiębiorstw, będących na początku swojej drogi biznesowej, pozwalając w ramach niego  skorzystać z sieci specjalistycznych usług WPT, dostępnych na preferencyjnych warunkach cenowych w pierwszych 5 latach prowadzenia działalności gospodarczej.