Co to znaczy dobra szkoła? Relacja z Kongresu „Zmiana edukacji”

„Starajmy się być dobrymi dorosłymi” – mówił Jarosław Szulski podczas Kongresu „Zmiana edukacji”, który w formule online odbył się w dniach 15-16 kwietnia. Partnerami wydarzenia był Wrocławski Park Technologiczny i Fundacja Pro Mathematica. Goście i prelegenci podejmowali ważne tematy edukacyjne. Uczestnicy mogli spotkać się mi.n z: Justyną Suchecką, Przemkiem Staroniem, Krzysztofem Sarzałą, Babką od Histy, Anną Szulc i innymi zmieniaczami edukacji. Gospodarzem wydarzenia byli: Program Explory, Wrocławski Park Technologiczny oraz Fundacja Pro Mathematica.

“Zmiana edukacji” to nowa inicjatywa Fundacji Zaawansownych Technologii, która jest kontynuacją i rozwinięciem wydarzeń edukacyjnych realizowanych w ramach Programu Explory. W wydarzeniu wzięło udział prawie 2000 uczestników oraz 20 prelegentów i gości – osobistości ze świata edukacji.

Wokół naszych działań skupiła się społeczność zainteresowana zmianami w edukacji. Aby mocniej zaakcentować nasze zaangażowanie w działania na rzecz zmian w szkole stworzyliśmy w Explory nową przestrzeń. Jej celem jest pomoc w codziennej szkolnej pracy oraz inspirowanie do zmian, poprzez prezentację najciekawszych światowych i polskich przykładów – mówi Joanna Gogolińska, Dyrektor Fundacji Zaawansowanych Technologii.

„Zmiana edukacji” to kongresy i podcasty z osobami edukującymi się po swojemu. W formule human stories, usłyszeć można historie, których doświadczyli otwarci na zmianę i odważni nauczyciele oraz uczniowie. Podczas pierwszej edycji kongresu goście wydarzenia rozmawiali o tym, jak nauczyciele, rodzice i uczniowie walczą o szkołę. Starali się odpowiedzieć m.in. na pytania: Czy realna zmiana w polskim systemie edukacji jest możliwa? Co to znaczy „dobra szkoła”, „dobry nauczyciel”? Przedstawili inicjatywy oddolne, źródła swojej motywacji, cele i plany. W bloku webinarów pojawiły się praktyczne wskazówki dedykowane nauczycielom konkretnych przedmiotów: matematyki, biologii i języka polskiego.

Za nami dwa dni rozmów o nowoczesnej edukacji i szkole w trakcie Kongresu „Zmiana Edukacji”. W imieniu Wrocławskiego Parku Technologicznego i Fundacji Pro Mathematica dziękujemy wszystkim prelegentom, za niezwykle ciekawe wystąpienia, które pokazały, że łączy nas wspólny cel – zapewnienie uczniom polskich szkół edukacji, która nie tylko poszerza ich horyzonty, ale też umie dostosować się do ogromnego tempa zmian, jakie występują w otaczającym nas świecie – podsumowuje Agnieszka Pałys, Prezes Fundacji Pro Mathematica.

Kongres otworzyła prelekcja Jarosława Szulskiego, nauczyciela, przedsiębiorcy, pisarza i autora książki “Nauczyciel z Polski”, który opowiedział o tym, ile ról kryje zawód nauczyciela: współczesnego i sprzed kilku dekad.

Dobra szkoła oznacza szacunek dla ludzi, wiedzy i samej szkoły. Opiera się na prawdzie a nauczyciel przybiera rolę mentora. Szkoła powinna budować więź, a więc nie tylko skupiać się na samym procesie nauczania. Starajmy się być dobrymi dorosłymi. – mówił Jarosław Szulski.

Justyna Suchecka, dziennikarka TVN24 wraz z uczestnikami swojej debaty zgłębiła temat oddolnych inicjatyw społecznych walczących o zmiany w systemie edukacji. Zapytała swoich rozmówców o to, jak wygląda ich walka o edukację? W jaki sposób działają nauczyciele, zdesperowani rodzice, działacze społeczni oraz świadoma młodzież?

Prostujemy edukację i staramy się, żeby w szkołach było dobrze, żeby edukacja była normalna i zdrowa. Barierą jest niestety mentalność szkół oraz ciągła niechęć do zmiany. – mówił Łukasz Korzeniowski – Prezes Zarządu Stowarzyszenia Umarłych Statutów.

Nauczyciel powinien przede wszystkim wspierać swoich uczniów. Potrzebujemy mniej oceniania a więcej nauczania w klasach. Za to rodzice powinni wychowywać swoje dzieci tak, żeby wiedziały, że w życiu mogą realizować swoje własne marzenia i plany. W przeciwnym razie ktoś kiedyś zatrudni ich do realizacji swoich. I to jest ta różnica pomiędzy człowiekiem wewnątrzsterownym a zewnątrzsterownym, który goni za stopniami i nagrodami. – opowiadała Marzena Żylińska – twórczyni ruchu “Budzących się szkół”.

Szukanie sojuszniczek i sojuszników jest niezmiernie ważne. Spotykanie się nauczycieli, uczniów i rodziców z zachowaniem szacunku i ufności ułatwi wprowadzanie zmian. Wdrażajmy w życie hasła korczakowskie, ale zacznijmy od tych podstawowych – dobro dziecka jest najważniejsze. – Agnieszka Jankowiak-Maik, Babka od histy.

Podczas debaty „Trudny powrót! Na czym się skupić po powrocie do nauki stacjonarnej? Na nadrabianiu zaległości? Czy na socjalizacji? Jak pogodzić oba obszary”, prowadzący – Przemek Staroń, Nauczyciel roku 2018 rozmawiał z Krzysztofem Sarzałą – pedagogiem, obecnie koordynatorem Centrum Pomocy Dzieciom Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę w Gdańsku, dr Tomaszem Tokarzem – nauczycielem, mediatorem, coachem, wykładowcą akademickim oraz Ewą Radanowicz – Dyrektorką Szkoły w Radowie Małym. Goście zgodnie stwierdzili, że obecnie wszyscy w szkole mierzą się ze zmianą (edukacją zdalną) i koniecznoscią uczenia się nowych rzeczy.

Przesuwamy się z pozycji mistrza na pozycję ucznia. Weszliśmy wszyscy na ścieżkę uczenia się: nauczyciele, rodzice, wykładowy akademiccy. W tej całej zmianie zostaliśmy pozostawieni sami sobie. Nie mamy pomocy w procesie radzenia sobie ze zmianą. – mówiła Ewa Radanowicz.

W edukacji zdalnej najważniejsze jest to, żeby zobaczyć, jak uczniowie sobie radzą w tej nowej rzeczywistości. Naszą rolą jest pomóc im powrócić do przestrzeni stacjonarnej. Za duży nacisk kładziemy na kontrolę tej sytuacji. Obawiam się, że kiedy wrócimy do szkół zacznie się sprawdzanie czy w pandemii uczniowie pracowali samodzielnie, nauczyciele będą robić im testy. Jest to zupełnie niepotrzebne. – dodał dr Tomasz Tokarz.

Na pytanie prowadzącego „co byś zrobiła/zrobił jako pierwszą rzecz po powrocie do szkoły stacjonarnej?” goście odpowiedzieli: Zorganizuję w swojej szkole tydzień pieczenia ciasta i parzenia herbaty oraz co za tym idzie rozmowy od serca. Dzięki temu nauczymy się być ze sobą po nowemu. – Ewa Radanowicz. Zadbam o poczucie bezpieczeństwa uczniów. To co się zdarzyło nie odbije się na nich. – dr Tomasz Tokarz. Powiem do moich uczniów: świetnie sobie poradziliście, będzie dobrze, małymi krokami będziemy się przyzwyczajać do rzeczywistości. – Krzysztof Sarzała.

Podczas drugiego dnia Kongresu “Zmiana edukacji” uczestnicy wzięli udział w trzech cyklach webinarów: jak uczyć oraz wskazówki dla nauczycieli konkretnych przedmiotów, czego uczą się dzieci w szkołach na świecie oraz trudny powrót. Krzysztof Sarzała mówił o tym, jak odzyskać uczniów utraconych podczas pandemii.

Boję się, że dzieci w czasie pandemii zbyt dużo czasu myślą o sobie. Uczniowie są zahipnotyzowani, nie mają motywacji do nauki, żeby się rozwijać i podbijać świat. Dzieci są przygnębione.

Anna Szulc, nauczycielka matematyki w liceum w Zduńskiej Woli, autorka książki „Nowa szkoła” poprowadziła webinarium „Matematyka – najważniejsze jest rozumienie. Jak uczyć rozumieć”. Na własnym przykładzie pokazała, że można uczyć przedmiotów ścisłych w sposób łagodny i lubiany przez uczniów. Łukasz Knap z Fundacji Wolna Szkoła i Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii nr 1 „SOS” opowiedział o lekcji języka polskiego i o tym, jak uczy dzieci i nastolatki mieć własne zdanie.

Uczestnicy kongresu poznali również dobre praktyki z innych krajów. Jakub Adamczewski – pedagog i psycholog edukacji, nauczyciel w Irlandii Północnej i Finlandii w latach 2016-2017 – podzielił się swoim przepisem na edukację i mówił:

Edukacja fińska jest przygodą. W całym procesie nauczania szukamy szczęścia. Nauczyciele, ale i uczniowie zwalniają i kontemplują edukację. Finlandia jest najszczęśliwszym krajem na świecie do życia a edukacja jest tam oparta na badaniach naukowych. Przyjaźń wśród nauczycieli, to dobry wzorzec dla uczniów. Przyjaźnimy się też z naszymi podopiecznymi. Zamieńmy przestrzeń (szkołę) w miejsce bezpieczne dla uczniów.

Wybrane webinaria będą dostępne na kanale Youtube „Zmiana edukacji”.