Automatyzacja i robotyzacja w MŚP. Jak małe kroki prowadzą do dużych efektów?

Wielu przedsiębiorców wciąż uważa, że automatyzacja i robotyzacja produkcji to inwestycje zarezerwowane dla dużych zakładów przemysłowych. Nic bardziej mylnego.
Zespół dr inż. Bartosza Poskarta z Politechniki Wrocławskiej, we współpracy z WRO4digITal EDIH Wrocław, udowadnia, że cyfryzację i Przemysł 4.0 można wdrażać bez dużych nakładów, etapami i bez ryzyka. Zamiast kosztownych systemów „z półki”, eksperci proponują praktyczne rozwiązania szyte na miarę, które dają natychmiastowy efekt – nawet przy budżecie kilku tysięcy złotych.

Od przemysłu 4.0 do przemysłu na miarę

Automatyzacja, robotyzacja, sztuczna inteligencja i Przemysłowy Internet Rzeczy (IIoT) to pojęcia, które często budzą obawy wśród właścicieli małych i średnich firm. Kojarzą się z długotrwałymi projektami, milionowymi inwestycjami i trudnymi integracjami. Tymczasem, jak wyjaśnia dr inż. Bartosz Poskart, kierunek jest ten sam – różni się jedynie skala i tempo wdrożenia.

– Nie trzeba zaczynać od wszystkiego naraz. To zbyt duże ryzyko i koszt. Naszym podejściem jest pokazanie, że można zacząć od prostych rzeczy – czujnika, małego systemu, krótkiego szkolenia – i już po kilku tygodniach zobaczyć efekt – mówi ekspert z Politechniki Wrocławskiej.

Przemysł 4.0 to nie zbiór modnych technologii, lecz sposób myślenia o procesie – o tym, jak go zrozumieć, usprawnić i utrzymywać na podstawie danych. W praktyce może to oznaczać montaż jednego czujnika, który pokaże realne wykorzystanie maszyny, albo uruchomienie systemu wizyjnego opartego na prostych, open-source’owych rozwiązaniach.

Co naprawdę blokuje firmy przed automatyzacją?

Z doświadczeń zespołu wynika, że największą barierą nie są koszty, lecz niewiedza i obawa przed błędem. – Wiele firm chciałoby coś zmienić, ale nie wie od czego zacząć. Boją się, że zainwestują kilkadziesiąt tysięcy złotych, a efekt będzie rozczarowujący. Albo że ich pracownicy nie poradzą sobie z obsługą nowych urządzeń – wyjaśnia Poskart.

Dlatego współpraca z WRO4digITal EDIH Wrocław zaczyna się od pokazania technologii w praktyce, a dopiero potem – od planowania wdrożeń. Każda firma ma inne potrzeby i inne tempo zmian, dlatego eksperci przygotowują indywidualne mapy transformacji oraz oferują Proof of Concept (PoC) – krótkie testy, które potwierdzają efektywność rozwiązania przed jego pełnym wdrożeniem.

Ścieżka wdrożenia: od demonstracji do PoC

Eksperci Politechniki prowadzą przedsiębiorcę krok po kroku przez proces cyfryzacji:

1. Demonstracja technologii – wizyty w Laboratorium Przemysłu 4.0, gdzie można zobaczyć w akcji roboty współpracujące, roboty mobilne, systemy wizyjne i rozwiązania IoT.
   2. Audyt procesów – zespół odwiedza zakład, analizuje przepływ produkcji i identyfikuje obszary, gdzie można wdrożyć szybkie i tanie usprawnienia.
   3. Plan transformacji – przygotowanie mapy działań i kolejnych kroków wdrożeniowych.
   4. Szkolenia – od podstawowych warsztatów dla początkujących po kursy z zakresu programowania robotów i sztucznej inteligencji.
   5. Proof of Concept (PoC) – pilotażowe wdrożenie czujnika, algorytmu czy robota, które pozwala ocenić realne efekty.

– Przedsiębiorcy przychodzą z jednym problemem, a wychodzą z dziesięcioma nowymi pomysłami. To dla nas najlepszy moment – kiedy widzą, że cyfryzacja to nie abstrakcja, tylko konkretne korzyści – mówi ekspert.

Przykłady zastosowań w firmach

• Predykcja usterek maszyn
  Na silnikach instalowane są czujniki drgań, temperatury i poboru energii. Informują o stanie łożysk i pracy napędu, bez potrzeby wdrażania pełnego systemu PLC.
  Efekt: wczesne wykrycie awarii, mniejsze przestoje i niższe koszty serwisu.
• Retrofitting maszyn CNC
  W klasycznych centrach obróbczych montowane są czujniki przewodności cieczy, które monitorują stan płynu chłodząco-smarującego.
  Efekt: dłuższa żywotność narzędzi, lepsza jakość obróbki i planowa wymiana mediów.
• Pomiar efektywności pracy (OEE)
  Prosty czujnik energii elektrycznej pokazuje, jak często maszyna naprawdę pracuje.
  Efekt: rzeczywisty obraz obciążenia parku maszynowego i możliwość optymalizacji zmian.
• Bezpieczeństwo ludzi (RTLS)
  System lokalizacji pracowników na hali (nadajniki w kaskach lub kamizelkach) połączony z wózkami widłowymi.
  Efekt: zatrzymanie wózka w sytuacji kolizyjnej i analiza tras transportowych.
• Roboty współpracujące (coboty)
  Łatwe w programowaniu roboty do prostych zadań, np. spawania krótkich serii.
  Efekt: elastyczność produkcji i szybkie przezbrojenia bez dużych inwestycji w bezpieczeństwo.
• Systemy wizyjne i AI
  Kontrola jakości oparta o open-source’owe sieci neuronowe i standardowe kamery.
  Efekt: eliminacja wad produktów przy ułamku kosztów komercyjnych systemów.

Czy to działa?

Efekty wdrożeń są natychmiastowe:

• Redukcja przestojów o 10- 30%.
• Niższe koszty serwisów i części.
• Skrócenie czasu decyzji o konserwacji.
• Bezpieczniejsze stanowiska pracy.
• Większa świadomość danych i procesów.

– Zamiast kupować system za 200 tysięcy, lepiej zacząć od czujnika za trzy. Pokazujemy, że można rozwijać firmę krok po kroku, bez ryzyka i z realną wartością już po pierwszym wdrożeniu
– dr inż. Bartosz Poskart, Politechnika Wrocławska.

Transformacja to proces, nie rewolucja

Automatyzacja i robotyzacja nie wymagają ani gigantycznych budżetów, ani rewolucji w sposobie pracy. Wystarczy świadome planowanie, wsparcie ekspertów i odrobina odwagi.

– Najpierw pokazujemy, potem uczymy, a dopiero na końcu wdrażamy. To podejście, które pozwala każdej firmie przejść własną drogę do Przemysłu 4.0 – bez stresu i bez przepalonych budżetów – podsumowuje Bartosz Poskart.

Dzięki współpracy z WRO4digITal EDIH Wrocław, przedsiębiorcy mogą skorzystać z audytów, szkoleń i PoC w ramach programu współfinansowanego, co znacząco obniża próg wejścia.