Jakie uprawnienia ma pracownik z niepełnosprawnościami?

Osobom z niepełnosprawnościami przysługują różne uprawnienia odnoszące się do ich funkcjonowania w miejscu zatrudnienia. Mają one zastosowanie w zakresie kwestii takich jak:

  • czas pracy,
  • usprawnienia i dostosowania w miejscu pracy odpowiadające na potrzeby wynikające z niepełnosprawności,
  • zwolnienie od pracy z zachowaniem wynagrodzenia,
  • dodatkowy urlop,
  • dodatkowe przerwy od pracy.

Czas pracy osoby z niepełnosprawnościami

Maksymalny czas pracy osoby z niepełnosprawnościami nie może przekraczać wymiaru 8 godzin na dobę i 40 godzin w skali tygodnia. Jego wymiar jest niższy w przypadku osób, dla których orzeczona została niepełnosprawność w znacznym lub umiarkowanym stopniu. Wynosi on dla tej grupy pracowników 7 godzin na dobę i 35 godzin w skali tygodnia. Co ważne osoby z niepełnosprawnościami nie mogą być zatrudniane w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej.

Ograniczenia te nie mają wpływu na obniżenie wysokości wynagrodzenia miesięcznego, które jest wypłacane co miesiąc w tej samej wysokości.

UWAGA! Wyjątkami od powyższych reguł są osoby zatrudnione w roli osób pilnujących oraz osoby, dla których lekarz prowadzący, na ich wniosek, wyrazi zgodę na zastosowanie innego wymiaru czasu pracy.

Racjonalne usprawnienia w miejscu pracy

Pracodawca ma obowiązek wdrożenia niezbędnych, racjonalnych usprawnień w miejscu pracy, które wynikają z niepełnosprawności zatrudnionego pracownika. Co ważne, zapotrzebowanie na konkretne usprawnienie musi zgłosić pracodawcy pracownik z niepełnosprawnością. Za pracownika uznaje się nie tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, ale też osoby biorące udział w rekrutacji, odbywające staż, przygotowanie zawodowe, szkolenia oraz praktyki studenckie czy absolwenckie.

Określone w polskim prawie pojęcie racjonalnych usprawnień odnosi się do działań, które mają zapewnić pracownikom z niepełnosprawnościami możliwość wykonywania pracy. Jako ich przykłady podaje się np.:

  • dostosowanie pomieszczenia, w którym wykonywana jest praca, do potrzeb pracownika z niepełnosprawnością, np. poprzez likwidację barier architektonicznych,
  • zapewnienie pracownikowi odpowiedniego wyposażenia np. sprzętu biurowego sterowanego głosem,
  • odpowiedni podział czasu pracy czy zakresu zadań.

Pracodawca jest obowiązany do wprowadzenia racjonalnych usprawnień, jeżeli pozwalają na to jego własne możliwości organizacyjne i finansowe, jak również kiedy koszty przeprowadzenia takich zmian lub dostosowań są w wystarczającym stopniu refundowane ze środków publicznych.

Zwolnienie od pracy z zachowaniem wynagrodzenia

Pracownikom, którzy mają orzeczoną niepełnosprawność w znacznym lub umiarkowanym stopniu przysługuje prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

  • w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym

Pracownik nie może korzystać z tego prawa częściej niż raz w roku. Uzyskanie zwolnienia od pracodawcy możliwe jest na podstawie wniosku lekarza sprawującego opiekę nad pracownikiem z niepełnosprawnością. 

  • w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających

Zwolnienie to może również dotyczyć uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy. Ma ono zastosowanie w sytuacji, w której wymienione wcześniej czynności, nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Czas zwolnienia od pracy zależny jest od czasu trwania badania czy zabiegu oraz czasu niezbędnego np. na dojazd. Warto pamiętać o tym, że pracodawca ma prawo zażądać udokumentowania udziału w badaniach, czy zabiegu.

Prawo do dodatkowego urlopu

Osobom ze stwierdzoną niepełnosprawnością w stopniu znacznym lub umiarkowanym przysługuje dłuższy o 10 dni w skali roku wymiar urlopu wypoczynkowego.

Kodeks pracy stanowi, że wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od długości czasu pracy. Dla osób z:

  • stażem pracy krótszym niż 10 lat wynosi on 20 dni, a w przypadku pracowników ze znaczną lub umiarkowaną niepełnosprawnością 30 dni
  • stażem pracy wynoszącym co najmniej 10 lat wynosi on 26 dni, a w przypadku pracowników ze znaczną lub umiarkowaną niepełnosprawnością 36 dni.

Internetowe Centrum Informacji

W ramach naszego Centrum Informacji udostępniamy materiały informacyjne oraz umożliwiamy udział w konsultacjach ze specjalistami. Dzięki nim przedsiębiorcy i osoby z niepełnosprawnościami mogą w jednym miejscu znaleźć informacje o przysługujących im prawach, możliwościach i udogodnieniach.

Dla osób z niepełnosprawnością chcących m.in. założyć własną firmę

Dowiedz się m.in. jak uzyskać dofinansowanie dla działalności gospodarczej, uzyskać refundację składek ZUS czy też znaleźć pracę dopasowaną do twoich potrzeb i kompetencji.

Dla przedsiębiorców chcących zatrudnić osoby z niepełnosprawnościami

Dowiedz się m.in. jak pozyskać dofinansowania do wynagrodzeń, jak zaadaptować i wyposażyć stanowisko pracy osoby z niepełnosprawnościami czy też, jak zatrudnić pracownika wspomagającego.